Çeviri: Silah endüstrisi nasıl ayakta duruyor?

Ukrayna şimdi endüstriden "Leopard" tanklarını teslim alacak. Bundeswehr stokları da şirketler tarafından hızla doldurulacaktır. Sektörün durumu nedir ve ekonomi için nasıl bir rol oynamaktadır?

Till Bücker tarafından yazılan ve tagesschau.de sitesinde yayınlan bu yazıyı Ali Çataltepe’nin çevirisiyle okurlarımıza sunuyoruz.

TANK VE SİLAH ÜRETİCİLERİ
Ukrayna artık Alman sanayisinin stoklarından da savaş tankları alacak. "Leopard 1" tipi eski modeller. Alman hükümeti, en yeni "Leopard 2 A6" tanklarının birlik stoklarından teslim edileceğinin duyurulmasının neden olduğu Bundeswehr'deki boşlukları mümkün olan en kısa sürede kapatmak istiyor. Savunma Bakanı Boris Pistorius (SPD) bu hafta Alman savunma şirketlerinin temsilcileriyle görüşmelerde bulundu. Daha önceki bilgilere göre sadece Rheinmetall Grubu'nun elinde toplam 88 adet "Leopard 1A5" tankı bulunuyor. SPD'li savunma politikacısı Wolfgang Hellmich, Ukrayna ordusuna verilen destek göz önünde bulundurulduğunda, artık "Leopard tanklarının yerine geçecek tankların üretime geçmesinin" söz konusu olduğunu söyledi. Sektörde başka hangi şirketler rol oynuyor? Ne kadar büyük, Alman ekonomisi için önemi nedir? Ve son zamanlarda nasıl gelişti?

Toplamda yaklaşık 135.000 çalışan Alman Ekonomi Enstitüsü (IW) tarafından yapılan tahminlere göre, 2020 yılında Alman silah endüstrisindeki üreticiler için 55.500'den fazla kişi çalıştı. Tanklar, savaş gemileri ve savaş uçaklarından elde edilen ciro da 11,69 milyar avrodan 11,28 milyar avroya düştü. IW savunma uzmanı Klaus-Heiner Röhl tagesschau.de'ye verdiği röportajda "Ancak bu savunma sanayinin sadece bir bölümü; tedarikçiler, hizmet sağlayıcılar ve elektronik sanayinin bir kısmı eksik" diyor. BDSV Genel Müdürü Hans Christoph Atzpodien Redaktionsnetzwerk Deutschland'a yaptığı açıklamada, Alman Güvenlik ve Savunma Sanayii Federal Birliği'ne (Bundesverband der Deutschen Sicherheits- und Verteidigungsindustrie e.V. - BDSV) göre, savunma sanayii Almanya'da yaklaşık 135.000 kişiye istihdam sağlıyor ve yılda yaklaşık 30 milyar avroluk doğrudan ve dolaylı katma değer yaratarak Alman savunma sanayiini "Avrupa'nın en güçlüsü" haline getiriyor. Ancak 2021 yılında ciro açısından dünyanın en güçlü 100 silah şirketine bakıldığında bu durum başlangıçta göze çarpmıyor.

ABD, İngiltere, Fransa ve İtalya'nın gerisinde Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün (SIPRI) listesinde örneğin Almanya sadece dört şirketle yüzde 1,6'lık bir küresel pazar payına sahip. Buna karşılık, dünyanın en büyük 100 şirketinin kırkı, satışların yüzde 51'i ile küresel silah sektörüne açıkça hakim olan ABD'den geliyor. Ancak, altıncı sıradaki BAE Systems ile İngiltere, Thales (16.) ve Dassault Aviation Group (19.) ile Fransa ve Leonardo (12.) ile İtalya da pazar payı açısından Almanya'nın önünde yer alıyor.

Röhl, Almanya'nın nihai üreticilerden çok tedarikçi konumunda olmasının nedenini, bu ülkedeki endüstrinin oldukça farklı bir yapıya sahip olmasına bağlıyor. Sektör uzmanı, "Tanklardaki veya silah sistemlerindeki birçok parça, Avrupa'nın açık ara en güçlü sektörü olan Alman makine mühendisliği sektöründen geliyor" diyor. Informationsstelle Militarisierung, Almanya'da savunmayla ilgili yaklaşık 1.350 küçük ve orta ölçekli işletme bulunduğunu, bunların her birinin 1.000'e kadar çalışanı ve 300 milyon avroya kadar yıllık satışları olduğunu tahmin ediyor.

Kıyılarda ve Güney Almanya'da yoğunlaşma Röhl, Alman sanayisi içinde savunma sektörünün nispeten önemsiz olduğunu söyledi. "Ancak bölgesel yoğunlaşmalarımız var - özellikle de Kiel gibi tersane yerleri için son derece önemli olan kıyıdaki askeri gemi inşası." Buna ek olarak, Münih bölgesinin, önde gelen kara araçları üreticisi ve Avrupa ötesi holding KMW+NEXTER Savunma Sistemleri'nin (KNDS) bir parçası olan aile şirketi Krauss-Maffei Wegmann'a (KMW) ev sahipliği yapan bir başka merkez olduğunu söyledi.Krauss-Maffei Wegmann aynı zamanda "Leopard" üretiminin genel yüklenicisidir. Bugün Norveç'in üreticiden toplam 54 adet "Leopard-2" tankı satın alacağı öğrenildi. Bavyera'nın başkenti aynı zamanda savunma elektroniği şirketi Hensoldt'a ve Airbus'ın savunma bölümüne de ev sahipliği yapıyor. Kassel'de daha büyük bir KMW tesisi de bulunmaktadır. Düsseldorf, Almanya'nın en büyük tank ve savaş aracı üreticisi olan ve yurtdışında yaptığı satın almalarla küresel bir şirket haline gelen Rheinmetall'e ev sahipliği yapmaktadır. Bu dört şirket, güdümlü füzeler, yarı mamul ürünler, füzeler ve elektronik kontrol sistemleri gibi savunma teknolojileri üreten Diehl Group ile birlikte Almanya'nın en büyük beş savunma şirketini oluşturmaktadır. Defense News bilgi servisine göre, Fransız-Alman Airbus Grubu yaklaşık 10,85 milyar ABD doları ciro ile listenin başında yer alıyor. Toplam satışların yaklaşık yüzde 18'ini oluşturan dünyanın en büyük uçak üreticisi Airbus'ın savunma bölümü küresel olarak 15. sırada yer alıyor.

ORTAKLIKLAR VE BÜYÜYEN HİZMETLER
Airbus daha çok bir sivil uçak üreticisi. Yine de Almanya'da savunma sektörünün açık ara en büyük şirketi, çünkü askeri havacılık alanındaki uçaklar tank, silah ya da mühimmattan çok daha yüksek satış değerlerine sahip." diyor uzman Röhl. Sektör, endüstrinin toplam satışlarının yaklaşık yüzde 40'ını oluşturmaktadır. Örneğin, Heckler & Koch gibi tabanca ve hafif silah üreticilerinin bir tankın iş hacmine ulaşabilmesi için çok sayıda tüfek üretmesi gerekecektir. Aynı zamanda, bir Eurofighter uçağının değerine ulaşmak için çok sayıda savaş aracının üretilmesi gerekecektir. IW uzmanına göre ayrıca, silah endüstrisi ortaklıklarla karakterize edilmektedir: "Tam rekabet silah endüstrisinde işe yaramaz çünkü bazı şeyler sadece bir kez geliştirilir ve devlet tek müşteridir." Örneğin Almanya ve Fransa ortaklaşa olarak "Leopard 2 "nin halefi olacak yeni bir ana muharebe tankı planlamaktadır.

KMW ve birleşerek KNDS'yi oluşturan Fransız Nexter'in yanı sıra Rheinmetall de görevlendirildi. Sektörün bir başka özelliği: "Sektörde hizmetlerin payı artmaya devam etti" diyor Röhl. Eskiden Bundeswehr güçlerinin kendileri tarafından yapılan bakım gibi işlerin artık dışarıdan temin edildiğini söylüyor. Buna ek olarak, eğitim simülasyonları, keşif veya iletişim vardır. Örneğin aralık ayında Münih merkezli Rohde & Schwarz şirketi, Savunma Bakanlığı'ndan bir komuta ve kontrol telsiz sistemi için yaklaşık 20.000 adet dokunmaya dayanıklı dijital telsiz için milyarlarca dolarlık bir sipariş aldı. "Şaşırtıcı derecede az şey oldu""Ancak genel olarak, tüm silah ve savunma sanayindeki satışlar yıllardır durgun" diyor Röhl. Kırım'ın işgaline ve 2014 yılında Ukrayna'nın Donbass bölgesinde çatışmaların başlamasına rağmen büyük bir artış yaşanmadı. NATO o dönemde savunma harcamaları için yüzde iki hedefini yeniden teyit etmiş olsa da Almanya'da neredeyse hiçbir şey olmamıştı. "Gayri safi yurtiçi hasıla içindeki pay 2017 yılında yavaş bir şekilde yüzde 1,1'den yüzde 1,5'e yükselmeye başladı ve o tarihten bu yana da aynı seviyede kaldı."

Karşılaştırma için: 1989'da Almanya'nın ekonomik çıktısının yüzde 2,7'si hala savunmaya harcanıyordu. Röhl'e göre ayrıca, Başbakan Olaf Scholz (SPD) Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısının ardından "geri dönüş" ilan etmesine ve Bundeswehr için 100 milyar avroluk özel bir fon açıklamasına rağmen Alman hükümeti henüz bir hazırlık durumu oluşturmayı başaramadı. "Ancak genel olarak bakıldığında şaşırtıcı derecede az şey oldu" diyor Röhl.Özel fonlar görünüşe göre yeterli değilSavunma Bakanlığı diğer şeylerin yanı sıra ABD'li üretici Lockheed Martin'den 35 adet F35 savaş uçağı alımını başlatmış ve yeni nakliye helikopterleri sipariş etmiş olsa da. Buna karşılık, askerlerin kişisel teçhizatı, mühimmat veya yedek parçalar için nispeten az sayıda küçük sipariş verildiğini söyleyen sektör uzmanı, bu durumun artık yavaş yavaş değişmekte olduğunu belirtiyor.

Savunma Bakanı Pistorius kısa süre önce özel fonun ve 51 milyar avroluk normal bütçenin yeterli olmadığını itiraf etti. Diğer devletler de askeri harcamalarda daha fazla artış açıkladı. Savunma şirketleri şimdiden siparişlerin arttığını bildiriyor ve önümüzdeki yıllarda cirolarında çift haneli artışlar bekliyor. Buna karşılık binlerce ek istihdam yaratıldı. Kendi rakamlarına göre, sadece Rheinmetall 2022 yılında 1200 yeni çalışanı işe aldı.